قتل‌عام در موصل
«ائتلاف» به‌رهبری امریکا معترف شد که حملۀ هوایی ۱۷ مارس به موصل- ظاهراً علیه مواضع ستیزه‌جویان داعش- و سلاخی ۲۰۰ شهروند غیرنظامی که بسیاری‌شان کودک بوده اند، از سوی نیروهای عضو ائتلاف انجام شده‌است. این اعتراف تنها در مواجهه با شواهدی بود که بازماندگان در اختیار خبرنگاران عرقی قرار دادند و بخشاً در برخی مطبوعات غرب به چاپ رسیدند.
این کشتار به‌عنوان احتمالاً بزرگ‌ترین تلفات یک‌جای حملات هوایی از زمان تهاجم ۲۰۰۳ به عراق توصیف شده‌است. با این‌حال واقعیتِ شوم این است که دانسته‌ها دربارۀ پیامد تهاجمی که حکومت عراق ماه اکتبر گذشته زیر فشار حکومت اوباما به موصل آغاز کرد، بسیار اندک هستند. پوشش خبری تهاجم اخیر به‌شدت سانسور شده و خصلتی تبلیغاتی پیدا کرده‌است. این نبرد تقریباً از همه سو به‌عنوان نبرد «قهرمانانۀ» نیروهای عراقی علیه داعش «متوحش» ترسیم شده‌است؛ حال آن‌که توجه اندکی به سرنوشت صدها هزار شهروند غیرنظامیِ به دام افتاده در این شهر تحت محاصره معطوف شده.
اخبار قتل‌عام ۱۷ مارس زمانی از فیلترهای خبری بیرون آمد که رکس تیلرسون، وزیر خارجۀ حکومت ترامپ و نمایندگان ۶۲ کشور دیگر در واشنگتن از «موفقیت» کارزارشان بابت «شکست به‌یادماندنی داعش» سرمست بودند. بیانیۀ ۲۲ مارس با ریاکاری اعلام می‌داشت که «ائتلاف جهانی» در برابر داعش، «بر نیاز به محافظت از شهروندان غیرنظامی» تأکید دارد و «حکومت عراق را بابت محافظت از شهروندان غیرنظامی در مناطق جنگی» تحسین می‌کند.
در واقع حکومت ترامپ ماه فوریه علائمی از خود نشان داده بود که برای پایان دادن به نبرد، تهاجم به موصل را‌فارغ از این‌که جان چه تعداد انسان بی‌گناه را بگیرد- به‌سرعت تشدید خواهد کرد. برخی مقامات امریکایی که نمی‌خواستند نام‌شان فاش شود، به وال استریت ژورنال گفتند که این طرح‌ها شامل «آسان‌سازی محدودیت‌های میدان نبرد» با هدف «ساده‌سازی مقررات تعبیه‌شده برای به حداقل رسانی تلفات شهروندان غیرنظامی» می‌شوند.
چنین طرح‌هایی به روشنی به عمل درآمده‌اند. به موازات ورود نیروهای عراقی به حومۀ غربی شهر که هنوز در دست ستیزه‌جویان داعش است، شدت حملات هوایی به‌سرعت طی هفته‌های اخیر بالا گرفته. به گفتۀ پنتاگون، ظرف دو هفته نزدیک به ۱ هزار و ۴۰۰ نوع مهملات مجزا به کار گرفته شده‌اند. لُس آنجلس تایمز روز جمعه در مطلبی مبسوط گزارش داد که «خلبان‌های امریکا، ده‌ها هواپیمای جنگنده را در حال گردش بر فراز موصل غربی توصیف می‌کنند که هر یک در انتظار نوبت خود برای بمباران هستند».
اواخر هفته نمایندگان نظامی امریکا اعلام کردند که صدها سرباز امریکایی بیش‌تر از «لشکر ۸۲ هوابُرد» برای «مشاوره و همکاری» با نیروهای حکومت عراق در موصل در حال اعزام بوده‌اند. یکی از نقش‌های اصلی چنین «مستشار»هایی مطرح کردن خواست حملات هوایی و حملات پهبادها و بمباران‌های توپخانه است.
دیدبان حقوق بشر عراق اواخر هفتۀ پیش گزارش داد که از زمان آغاز تهاجم به موصل غربی در ماه فوریه بنا به گزارش‌های شاهدان عینی ۳ هزار و ۸۴۶ شهروند غیرنظامی جان باخته و ۱۰ هزار منزل مسکونی نابود شده‌اند. هر روز هزاران شهروند غیرنظامیِ وحشت‌زده و گرسنه جان خود را به خطر می‌اندازند تا برای فرار از شهر از میان خطوط نبرد بگریرند. شمار پناهندگان به بیش از ۲۰۰ هزار تن رسیده است، همراه با بیش از ۱۰ هزار آوارۀ جدید که همه روز سرمی‌رسند. آژانس‌های کمک به مردم مزدحم هستند و هشدار می‌دهند که قادر به مراقب از تقریباً ۴۰۰ هزار تن که هنوز در نواحی تحت سلطۀ داعش پنهان مانده‌اند نخواهند بود.
برای پنهان‌سازی پیامدهای وحشیانۀ عملیات نظامی امریکا در خاورمیانه از چشم مردم امریکا و جهان، همه نوع تقلایی می‌شود. کمبود تفاسیر دربارۀ حملۀ هوایی و فاجعۀ انسانی موصل، ویژگی پوشش رسانه‌ای امریکا در طول اواخر هفته بوده است. در حالی‌که توجه فوق‌العاده‌ای به رفتار وحشیانۀ یک افراطی بریتانیایی الاصل در لندن اختصاص داده شد.
تا جایی که به موصل اشاره شد، تلاش‌هایی صورت گرفت تا مسئولیت کشتار به گردن داعش انداخته شود. تام کاتن، سناتور جمهوری‌خواه امریکا در خبرگزاری سی‌بی‌اس اعلام کرد که «نهایتاً تقصیر با دولت اسلامی است. اینان وحشی‌هایی هستند که از نواحی غیرنظامی مثل آپارتمان‌ها و منازل و مساجد و مدارس و غیره مشغول حمله‌اند. خلبانان ائتلاف یا نیروهای عراقی مقصر نیستند».
ریاکاری نخبگان حاکم امریکا هیچ حدّ و مرزی ندارد. چند ماه پیش هرگونه گزارش تلفات غیرنظامیان به دنبال حملات روسیه و حکومت سوریه به نیروهای شورشیِ تحت الحمایۀ امریکا در شهر حلب، جنایت جنگی خوانده می‌شد و این همراه می‌شد با خواست آتش‌بس فوری. اما در موصل تلفاتِ به‌مراتب بزرگ‌ترِ غیرنظامیان به‌عنوان «مایۀ تأسف» نادیده گرفته می‌شوند و هیچ دلیلی برای آهسته‌سازی- چه برسد به توقف- تهاجم محسوب نمی‌شوند.
امریکا و متحدینش در اظهارات اخیر خود هم‌چنان به فریبکاری دربارۀ حواشی حمله به موصل و سایر شهرهایی که سال ۲۰۱۴ تحت کنترل داعش درآمدند، ادامه می‌دهند. «جنگ علیه داعش» در واقع مجازات جمعی و بی‌پروای شهروندان غیرنظامی در نواحی سلطۀ داعش است. در نخستین ماه‌های سال ۲۰۱۶، بخش اعظم شهرهای غربی رمادی و فلوجه در عراق با هدف «آزادسازی» به مخروبه مبدل شدند. همین سیاست راهنمای حمله به موصل نیز بوده‌است.
مهم‌تر از این‌ها هیئت سیاسی حاکم و رسانه‌ها تلاش می‌کنند این واقعیت را کتمان کنند که ظهور داعش پیامد مستقیم تهاجم امریکا و اشغال عراق و متعاقباً نابودی لیبی و جنگ نیابتی امریکا و متحدینش در سوریه بوده‌است.
از سال ۲۰۰۳ به این سو، سیاست آگاهانۀ نیروی اشغالگر امریکا در عراق ایجاد انشقاق و تضعیف مقاومت از طریق تغذیۀ تنش‌های فرقه‌ای میان شیعیان و سنی‌ها بود که نهایتاً به جنگ داخلی مرگبار ۲۰۰۶-۲۰۰۷ و مرگ ده‌ها هزار تن انجامید. با «پاکسازی» شهرها و مناطق حومه به دست جوخه‌های مرگ این یا آن فرقه، میلیون‌ها تن از خانه و کاشانۀ خود آواره شدند.
داعش، به عنوان جنبشی متکی بر ارتجاعی‌ترین تفسیر از اسلام سنی، با ادعای دفاع از سنی‌ها در برابر سرکوب‌های حکومت اکثراً شیعه و تحت الحمایۀ امریکا در بغداد، توانست هوادار بیابد. داعش نه فقط در عراق که همین طور در سوریه نیرو گرفت. از سال ۲۰۱۲ از حمایت‌های امریکا و قدرت‌های اروپایی و عربستان سعودی و سلطنت‌های خلیجی به شبه‌نظامیان سنیِ درگیر نبرد با حکومت تحت الحمایۀ ایران و روسیه در سوریه منتفع شد. داعش با به‌چنگ آوردن سلاح و مهمات و پرنسل در سوریه، سال ۲۰۱۳ وارد عراق شد و ژوئن ۲۰۱۴ استان غربی الأنبار و موصل را تصرف کرد.
کارزار کنونی علیه داعش، از عزم امپریالیسم امریکا به حفظ کنترل شکننده‌اش بر عراق در برابر هرگونه چالش نشأت می‌گیرد. به مدت ۲۵ سال حکومت‌های متوالی امریکا از جنگ‌های وحشیانه‌ای و توطئه‌ها برای اعمال سلطۀ خود بر منطقۀ نفت‌خیز خاورمیانه به بهای زندگی میلیون‌ها نفر و مصایب انسانی بی‌حساب بهره برده اند- خاصه در عراق.
اما حقیقتِ سرراست و روشن اینست که تهاجم به موصل مصادف است با تشدید تلاش‌های امریکا برای اعمال سلطۀ خود در سایر بخش‌های دنیا، علیه رقبایی مهم‌تر از یک جنبش اسلام‌گرای ضعیف مسلح.
در آسیا صحبت از اقدام نظامی علیه کرۀ شمالی به سرعت طی هفته‌های اخیر افزایش یافته است. کشمکش‌ها با چین بر سر نه فقط شبه جزیرۀ کره، که همین‌طور دریای جنوب چین و تایوان به همراه تهدیدات حکومت ترامپ به جنگ تجاری شدت گرفته‌اند. به خاطر هیستری واشنگتن نسبت به روسیه و حضور نظامی تحریک‌آمیز امریکا و ناتو در مرزهایش، رژیم روسیه بیش از قبل گوش‌به‌زنگ است. در عین حال تنش‌های مهمی میان امریکا و رقبای تاریخی‌اش نظیر آلمان و ژاپن برای سلطۀ جهانی درحال پدیداری هستند.
کارگران سراسر جهان باید دفاع روشن و بی‌ابهام از مردم ستم‌دیدۀ عراق و سایر کشورهای قربانیِ مداخلات قدرت‌های برتر را با مصممانه‌ترین و فعال‌ترین مبارزه علیه درغلتیدن جهان سرمایه‌داری به نزاع آشکار میان دولت‌های مسلح یا بالقوه مسلح به سلاح هسته‌ای ترکیب کنند.
۲۷ مارس ۲۰۱۷
