«پلاتفرم چپ» سیریزا در بحران بر سر توافق ریاضتی یونان

حکومت یونان به رهبری حزب سیریزا، یک فهرست مقدماتی از «اصلاحات» را برای بحث با «گروه یورو» تدوین کرده است. این فهرست، قدم بعدی به دنبال امضای توافق ۲۰ فوریه با وزرای مالی منطقۀ یورو برای تمدید ریاضت است.

این توافق نه فقط بحران بدهی عمومی یونان را متوقف نکرده، بکه به «تروئیکا» (اتحادیۀ اروپا، بانک مرکزی اروپا و صندوق بین المللی پول) اجازه داده است که ریسمان خود را به دور گریبان کشور تنگ­تر کند.

کل بدهی خارجی یونان در سطح حدوداً ۳۲۰ میلیارد یورو (معادل با ۱۷۷ درصد از تولید ناخالص داخلی) قرار دارد و حکومت باید طی ماه های پیش رو، میلیاردها یورو را به اعتباردهندگان خود بازپس دهد، از جمله ۹.۳ میلیارد یورو به صندوق بین المللی پول. تا پایان همین هفته، ۳۰۰ میلیون یورو باید به صندوق بین المللی پول پرداخت شود و تا پایان ماه، ۱.۵ میلیارد یوروی دیگر. موعد بازپرداخت های اضافی بدهی به مبلغ ۶.۷ میلیارد یورو به بانک مرکزی اروپا نیز در ماه های ژوئیه و اوت سر می رسد.

بانک های یونان از هر حیث ورشکسته هستند؛ بانک مرکزی هفتۀ پیش اعلام کرد که سپرده های بانکی هم­چنان با نرخ ۸۰۰ میلیون یورو در روز از حساب ها خارج می شوند، رقمی که در ماه ژانویه تقریباً ۴۰۰ میلیون یورو در روز بود.

اواخر همین هفته، یانیس واروفاکیس، وزیر مالیۀ یونان، تلاش کرد به هرگونه ترس و وحشت محافل حاکم از احتمال نکول بدهی ها از سوی یونان پایان دهد، و تأکید کرد به هر قیمتی که شده، بدهی ها به صندوق بین المللی پول پرداخت خواهد شد: «ما قصد نداریم نخستین کشوری باشیم که به تعهداتمان در قبال صندوق بین المللی پول عمل نمی کنیم. اگر لازم باشد خودمان به تنهایی از آب هم کره می گیریم و چنین هم خواهیم کرد».

هیچ کسی نمی توانست بهتر از این نقش حکومت سیریزا را جمع­بندی و خلاصه کند. یعنی در تحمیل ویرانی و تباهی اجتماعی، هیچ چیزی جلودار این حکومت نخواهد بود.

روز دوشنبه، امبروس اوانس پریچرد، ستون­نویس «دیلی تلگراف» نوشت: «اگر یونان بخواهد مانع نکول ویرانگر بدهی به صندوق بین المللی پول شود و بخواهد حکومت را طی دو هفتۀ آتی سرپا نگه دارد، حاضر است که به آخرین ذخایر مزایای بازنشستگی در بانک مرکزی کشور هم دست درازی کند».

در همان حال که الکسیس سیپراس، نخست وزیر، و واروفاکیس، وزیر مالیۀ یونان مشغول اندکی تعدیل در نخستین اقدامات از سلسله اقدمات ریاضتی حکومت هستند، «پلاتفرم چپ» در درون حزب که مدت ها است ادعا کرده سیریزا درحال پیشبرد مبارزه علیه ریاضت است، به ورطۀ بحران کشیده شده.

«پلاتفرم چپ» ملغمه ای است از استالینیست ها و نیروهای شِبه چپ از جمله «چپ کارگری بین المللی» (DEA، شاخۀ «سازمان بین المللی سوسیالیستی» ایالات متحده در یونان). در کنفرانس ۲۰۱۳ حزب، این پلاتفرم ۳۰ درصد از کل آرا و ۶۰ کرسی در کمیتۀ مرکزی حزب را به دست آورد.

در نشست آخر هفتۀ گذشتۀ کمیتۀ مرکزی سیریزا، «پلاتفرم چپ» چهار کرسی را در بین ۱۱ کرسی دبیرخانۀ سیاسی حزب به دست آورد.

به دنبال انتخابات سیریزا، رهبر «پلاتفرم چپ»، پاناگیوتیس لافازانیس، که صدارت وزارت نیرو به او سپرده شد، تأکید کرد که جناح او یک فهرست از «خطوط قرمز» دارد که نمی توان از آن رد شد.

نخستین فرصت «پلاتفرم چپ» برای ابراز هر گونه مخالفت، در نشست هفتۀ اخیر نمایندگان پارلمانی حزب از راه رسید. سیپراس از نمایندگان درخواست کرد که در صورت مخالفت، اعتراض خود را با توافق فی مابین سیریزا و گروه یورو ابزار کنند. اگرچه «پلاتفرم چپ» در حدود ۳۰ نماینده در پارلمان دارد، بسیاری از رأی مخالفِ توافق کوتاه آمدند، و تنها رأی ممتنع، مربوط به لافازانیس بود.

دیمیتریس بلانتیس و استاتیس کووِلاکیس، دو عضو کمیتۀ مرکزی، «نامۀ سرگشاده به نمایندگان “دی لینکه” در پارلمان و دیگر احزاب چپ رادیکال اروپا» ارسال کردند.

نامه به گونه ای تنظیم شد که همزمان باشد با رأی ۲۷ فوریه به توافق حزب سیریزا و گروه یورو در پارلمان آلمان (بوندستاگ). رأی به تداوم ریاضت در یونان با حمایت تمام حزب رو به رو شد و با رأی اکثریت مطلق به یک برنامۀ ریاضتی، به تصویب رسید. «دی لینکه» («حزب چپ» آلمان) با اکثریت قاطع به این بسته رأی داد، این نخستین باری است که این حزب رسماً یک برنامۀ ریاضتی را برای یونان پذیرفته است.

در این نامۀ سرگشاده آمده است که توافق گروه یورو و فهرست اصلاحات پیشنهادی سیریزا، به حکومت «این امکان را می دهد» که برنامۀ انتخاباتی خود را به انجام رساند. طبق این نامه، آن اسناد به این معنا هستند که: «افزایش حداقل دستمزد به ۷۵۰ یورو ]یعنی معادل با سطح آن در سال ۲۰۰۹[، موردی است که پارلمان ما نمی تواند “به طور یک جانبه” در کوتاه مدت درباره اش تصمیم بگیرد. این تنها می تواند چشم­اندازی بلند مدت باشد، به این شرط که به “رقابت پذیری” کشور لطمه وارد نیاورد».

این نامۀ سرگشاده ضمن آن که می گوید «خصوصی­سازی هایی که تاکنون تکمیل گردیده دست ناخورده باقی خواهد ماند»، می افزاید: «هیچ اعتراضی اصولی به خصوصی­سازی ها در هیچ موردی در متن یافت نمی شود».

و اقرار می کند که «”مدرنیزه کردن” نظام تأمین اجتماعی… عملاً به معنای کاهش شدید رفاهیات است».

نامه ادامه می دهد «تقریباً هیچ لایحه ای بدون رضایت پیشین تروئیکا، که اکنون به “نهاد”ها تغییر نام یافته است، تصویب نمی شود، و نمی تواند بدون برخورداری از ابزارهایی برای تأمین هزینۀ مالی آن، معرفی شود».

نویسندگان نامه پس از توصیف دستور برنامۀ ریاضت اقتصادی که حزبِ خودِ آن ها سرگرم اجرایش هست، می گویند که حمایت از این توافق، تمام بهانه های «چپ رادیکال» اروپا را نیست و نابود خواهد کرد: «برای ما، روشن است که تصویب این توافق از سوی پارلمان های اروپا، همراه با رضایت احزاب چپ رادیکال، مخالف منفعت کارگران یونان و مردم یونان است».

مداخلۀ بلانتیس و کوولاکیس، یک دستاویر ریاکارانه بود، چرا که «دی لینکه» پیش از طرح خود اعلام کرده بود که به نفع توافق بر سر اعمال ریاضیت رأی می دهد. در رأی گیری روز جمعه، عملاً تمامی ۶۴ نمایندۀ «دی لینکه» رأی مثبت به این توافق دادند.

کوولاکیس با پنهان سازی اهمیت رأی «دی لینکه» به برنامۀ ریاضتی- برنامه ای که خود در صفحۀ فیسبوک اش به عنوان «کثافت محض نئولیبرالی» توصیف کرده بود- واکنش نشان داد. کوولاکیس در پاسخ به نظری در همان صفحۀ فیسبوک مبنی بر این که «متأسفم، ولی نامۀ سرگشادۀ شما، یک پاسخ سربسته دریافت خواهد کرد»، پاسخ داد: «واقعاً؟ سه نمایندۀ دی لینکه رأی منفی به توافق دادند و تقریباً ده نفر دیگر ممتنع».

«پلاتفرم چپ»، نامۀ سرگشاده را با اضافه کردن اصلاحیه ای به طرح پیشنهادی سیپراس برای برنامۀ ریاضتی دنبال کرد که قرار است در نشست کمیتۀ مرکزی سیریزا در طول آخر هفته تصویب شود.

این اصلاحیه، در تلاشی از فرط استیصال برای آبروداری، و با اکراه از صراحت بیان، می گوید: «در آیندۀ نزدیک، سیریزا با وجود توافقات گروه یورو، باید ابتکار عمل را برای اجرای تعهدات و محتوای بیانیۀ برنامه ای حکومت خود به شکل مداوم و به عنوان اولویت، به دست گیرد» (تأکید از ماست)

اصلاحیه با نادیده گرفتن این که سیریزا توافق بر سر ریاضت اقتصادی را به امضا رسانده بود، اعلام می کند که حزب باید «چشم انداز یک طرح بدیل را برای تشویق تحقق کامل اهداف رادیکال ما» مطرح کند.

«نتیجه گیری اصلی» اصلاحیه، یک طرح پیشنهادی مبهم بود که هر کسی در سیریزا، از جمله سیپراس، می تواند با آن موافق باشد: «تصمیمات باید به دنبال بحث در احزاب مشابه… همراه با خود حزب و شعبات آن به طور کلی… اتخاذ شود».

این اصلاحیه با ۶۸ رأی موافق، ۹۲ مخالف و ۶ ممتنع، مورد حمایت چهره هایی فراتر از جناح «پلاتفرم چپ» قرار گرفت.

جناح «گرایش کمونیستی» در درون سیریزا که بخش یونانی «گرایش بین المللی مارکسیستی» (IMT) را شکل می دهد، «حمایت انتقادی» خود را نسبت به اصلاحیه اعلام کرد.

استاماتیس کاراگیانوپولوس از «گرایش کمونیستی»، ضمن معرفی قطعنامۀ خود به نشست، گفت که تنها اگر سیپراس و واروفاکیس گوش فرا دهند، سیریزا هنوز هم می تواند آیندۀ درخشانی داشته باشد. قطعنامه با خطاب قرار دادن «رفقای رهبری حزب»، اعلام کرد که «شما با وجود جدیت مصالحۀ مقدماتی خود، هنوز زمان دارید که با تغییر جهت و اتخاذ سیاست های ضروری رادیکال و سوسیالیستی، از این وضعیت نجات یابید».

سیریزا با گذشت یک ماه از قدرت گیری، ادعاهای خود را در مخالفت با ریاضت، دور زده و همۀ «خطوط قرمز» پلاتفرم چپ و مدافعین آن را پاک کرده است. اعمال اقدامات ریاضیتی بیش­تر از سوی آن، این حزب و تمامی اجزای سازندۀ آن از جمله «پلاتفرم چپ» را به نزاعی آشکار با طبقۀ کارگر خواهد کشاند و نقش آن ها را به عنوان مدافعان سرمایه داری و نهادهایش در پیش روی میلیون ها نفر آشکار خواهد کرد.

۴ مارس ۲۰۱۵