سیپراس در برلین: تعهد آلمان و یونان به «همکاری» در تحمیل ریاضت اقتصادی

یوهانس اشترن

برگردان: آرام نوبخت

الکسیس سیپراس نخست وزیر یونان دیروز نخستین سفر رسمی خود را به آلمان ترتیب داد. همان طور که در مورد چنین بازدیدهایی مرسوم است، سیپراس با تشریفات نظامی کامل در برلین مورد استقبال قرار گرفت. سیپراس همراه با صدر اعظم آلمان، آنگلا مرکل، از گارد تشریفاتی «بوندس­ور» (نیروهای مسلح) سان دید. متعاقباً نیز هر دو کنفرانس مطبوعاتی مشترکی برگزار کردند که سپس با مراسم شام دنبال شد.

یک ناظر بی­اطلاع به زحمت می توانست متوجه شود که پیش از ورود سیپراس، نزاعی جدی میان حکومت آلمان و رژیم کنونی آتن به رهبری سیریزا وجود داشته است. بازدید آغازین سیپراس در جوّی به ظاهر طبیعی و تقریباً دوستانه صورت گرفت. این دو رهبر در کنفرانس مطبوعاتی مشترک عصر دوشنبه، درست به وسط هدف، یعنی مصالحه و سازش زدند و موفق شدند که «روح» همکاری متقابل را همان جا احضار کنند.

سیپراس تأکید کرد که درست مانند اخلاف سوسیال دمکرات و محافظه کار خود، آماده است که اقدامات ریاضتی را در همکاری نزدیک با اتحادیۀ اروپا و حکومت آلمان ادامه دهد. سیپراس گفت «ما باید خودمان را بهتر درک کنیم» و ادامه داد «هیچ راه دیگری برای غلبه بر مشکلات موحود وجود ندارد، به جز گفتمان». حکومت او به تمامی قراردادهای موجود پایبند خواهد بود و دست به اصلاحات ساختاری ضروری خواهد زد. نشست مشترک با مرکل نشان داد که «مثمر ثمر» بوده است.

مرکل هم از جانب خود بر نیاز به «همیاری صادقانه» در «روح همکاری» تأکید کرد. هر دو کشور بخشی از اتحادیۀ اروپا و ناتو هستند و بنابراین مسئولیت مهمی برای «استقرار صلح در اروپا» و آیندۀ آن دارند. قدم نخست وزیر یونان در برلین واقعاً «خوش» بود.

پیش از نشست، بسیاری از سیاستمداران و مفسرین رسانه های آلمان که به شدت حکومت یونان را طی روزهای اخیر زیر انتقاد برده بودند، از حملات شفاهی خود کاستند. حتی «بیلد»، روزنامه ای که طی ماه های اخیر به کارزاری علیه یونان و «مردم یونان» دامن زده، در تیتر خبری خود نوشت «آقای سیپراس، به آلمان خوش آمدید!» و ۵۰ دلیل را در توضیح این که چرا «ما یونان را دوست داریم» فهرست کرد.

آخر هفته، وزیر خارجۀ آلمان، فرانک والتر اشتاین­مایر، و همتای یونانی او نیکوس کوتزیاس بر همکاری میان آلمان و یونان تأکید کردند. اشتاین­مایر پس از شام با کوتزیاس در وزارت امور خارجه گفت: «ما نباید اجازه دهیم مسائل بی­تردید بزرگ و دشواری که باید با هم حل کنیم، بنیان نیرومند روابط آلمان و یونان را فرسوده کند».

کوتزیاس طی نظراتی در دویچه وله تأکید کرد: «یک دوستی بلندمدت و منافع مشترک وجود دارد. مهم­ترین چیز این است که ما یک دیگر را بهتر درک کنیم، این که کلیشه های موجود در هر دو سو را از بین ببریم».

دو دلیل مهم برای این نمایش متظاهرانه از همکاری میان برلین و آتن وجود دارد. اول، سیریزا طی چند هفتۀ گذشته به طور کامل در برابر اتحادیۀ اروپا و حکومت آلمان تسلیم شده و روشن کرده است که نه فقط برنامه های ریاضتی دیکته شده از سوی تروئیکا (اتحادیۀ اروپا، صندوق بین­المللی پول و بانک مرکزی اروپا) را ادامه خواهد داد، بلکه آن ها را تشدید نیز خواهد کرد.

سیپراس در جلسه ای رده بالا با سیاستمداران کله گندۀ اتحادیۀ اروپا طی پنج­شنبۀ گذشته، شخصاً تعهد کرد که تمامی کاهش های مورد توافق در هزینه های عمومی را تقویت کند و وعدۀ فهرست جدیدی از ریاضیت اقتصادی را داد. طبق گزارش های رسانه ها، فهرستی که در حال تهیه و تنظیم است، حملات فراتری به طبقۀ کارگر را در خود جای داده است.

اشپیگل آنلاین نوشت که «برنامۀ خصوصی­سازی منفور حکومت سابق که حکومت سیپراس متوقف کرده بود، از سر گرفته خواهد شد». به عنوان نمونه این برنامه به «فراپورت»، شرکت متصدی فرودگاه فرانکفورت، امکان می دهد که ۱۴ فرودگاه محلی یونان را طبق توافق پیشین تصاحب کند. در مورد سایر تسهیلات مهم حمل­ونقل از جمله بندر تسالونیکی نیز حکومت یونان «فقط» تا ۴۹ درصد از سهام را خواهد فروخت.

در عین حال سیریزا با الگوبرداری از آلمان خواهان افزایش سن بازنشستگی و معرفی بازنشستگی در سن ۶۷ سالگی است. در آینده تنها کسانی که به مدت دست­کم ۴۰ سال کار کرده اند قادر به دریافت مزایای بازنشستگی در ۶۲ سالگی خواهند بود. برای کسانی که پیش از موعد بازنشسته شوند، از حقوق بازنشستگی به شدت کاسته خواهد شد.

علاوه بر این، به دنبال همکاری های مشترک با «سازمان همکاری و توسعۀ اقتصادی» (OECD)، یک «جعبۀ ابزار» هم برای اصلاحات ساختاری وجود خواهد داشت که مترادف است با آزادسازی بیش­تر اقتصاد یونان و بازار کار. سیریزا به طور رسمی خواهان متلاشی کردن انحصارها و مبارزه علیه ارتشا و فساد در «تدارکات دولتی» (۱) است. به بیان ساده و غیره فنی، این به معنای ایجاد شرایط بهتر برای سرمایۀ مالی بین المللی در جهت استثمار کارگران یونان و ذخایر و منابع این کشور است.

دلیل دوم این کشف مجدد «دوستی» میان آلمان و یونان، از ماهیتی ژئوپلتیک برخوردار است. بروکسل، واشنگتن، برلین و آتن بر این نظر هستند که از گزینۀ خروج یونان از منطقۀ یورو به هر بهای ممکن باید جلوگیری کرد.

دونالد توسک، رئیس شورای اروپا، هفتۀ گذشته طی مصاحبه ای با «زوددویچه تسایتونگ»، خواهان وحدت اتحادیۀ اروپا و اتحاد با ایالات متحده شد. «ما باید از خروج یونان جلوگیری کنیم. این قطعاً یک فاجعه خواهد بود… ما اکنون نیاز به تمرکز و درک این نکته داریم که مسأله صرفاً پول نیست، بلکه جنبۀ ژئوپلتیک دارد».

او سؤال کرد «می توانید اروپا را بدون یونان تصور کنید؟ بحران لیبی، وضعیت شکننده در بالکان، مولداوی، ترانس­نیستریا، قبرس؛ و حالا هم خروج دراماتیک یونان؟» سپس او هشدار داد «پیامدهای آن برای اروپا تنها مالی نخواهد بود. عقب­نشینی یونان یکی از غم­انگیزترین فصول تاریخ اتحادیۀ اروپا خواهد بود».

هفتۀ گذشته سرپرست دپارتمان اروپا در وزارات امور خارجۀ ایالات متحده، ویکتوریا نولاند، با خواست توافق میان آتن و تروئیکا به یونان سفر کرد. بنا به گزارشی که آژانس خبری آلمان منتشر کرد، واشنگتن خواهان «راه­حل سریع» است، چرا که خروج یونان از منطقۀ یورو می تواند «پیامدهایی جدی برای جبهۀ جنوب شرقی ناتو» داشته باشد.

نولاند یکی از جنگ­افروزان سیاست خارجی ایالات متحده است که خواهان افزایش فشار نظامی بر روسیه در بحبوحۀ بحران اوکراین هستند و وحدت اتحادیۀ اروپا و ناتو تحت رهبری امریکا را پیش­شرط این امر درنظر می گیرند.

با وجود تنش های میان امریکا و آلمان در ارتباط با نوع اقدام مشترک علیه روسیه، دست­کم فعلاً طبقۀ حاکم یونان عموماً این نظر دارد که از خروج یونان باید جلوگیری شود.

در همان حال که سیپراس و مرکل در برلین ملاقات داشتند و تبلیغ وحدت اروپا را می کردند، اشتاین­مایر طی دیدار کوتاهی از اسلواکی هشدار داد: «ما بحث هایی بیش از حد طولانی دربارۀ خروج یونان از منطقۀ یورو داشته ایم. اکنون نیاز داریم که به طور جدی دوباره صحبت کنیم.» او هشدار داد که «کل دنیا» شکست بستۀ نجات یونان را احساس خواهد کرد و این امر «اعتبار» اتحادیۀ اروپا تضعیف خواهد نمود.

بورژوازی آلمان بیش از پیش آشکارا هدف وحدت قارۀ اروپا تحت رهبری خود را دنبال می کند. تنها جمعۀ گذشته طی جلسۀ اتاق فکر «بنیاد مارشال آلمان» در بروکسل، وزیر دفاع، اورسولا فون دِر لاین از استقرار ارتش اروپایی دفاع کرد.

با وجود پادوگری سیپراس، بازارهای مالی بین­المللی هم­چنان فشار اقتصادی بر یونان را به منظور تضمین وحدت اتحادیۀ اروپا بر مبنای روش های به شدت ارتجاعی نظامی و ضدّ طبقۀ کارگر افزایش می دهند. به عنوان مثال، نسخۀ یکشنبۀ روزنامۀ FAZ ضمن اشاره به محاسبات درونی کمیسیون اتحادیۀ اروپا گزارش داد که حکومت یونان تنها تا تاریخ ۸ آوریل از نقدینگی کافی برای پرداخت درآمدها و تأمین مطالبات اعتباردهندگان در بازارهای مالی برخودار است. روزنامۀ مذکور اعلام کرد که سیپراس تنها «دو هفتۀ خوب برای هماهنگ کردن یک فهرست کامل از اصلاخات با اعتباردهندگان» برخوردار بود.

۲۴ مارس ۲۰۱۵

(۱) تدارکات عمومی یا دولتی، خریدهایی است که دستگاه های دولتی برای تأمین نیازهای کالا و خدمات خود و با انگیزه های غیرتجاری انجام می دهند و در ادبیات سازمان تجارت جهانی، تدارکات دولتی خوانده شده است.