۲۰۰ میلیون بردۀ مدرن یا کودک کار
تِرِوُن آستین / برگردان: آرام نوبخت
بنا به گزارش اخیر سازمان جهانی کار، نزدیک به ۲۰۰ میلیون انسان در سراسر جهان قربانی بردگی مدرن یا در زمرۀ کودک کار هستند. در سال ۲۰۱۶، ۴۰.۳ میلیون مرد و زن و کودک قربانی بردگی مدرن بوده‌اند. تقریباً ۱۵۱.۶ میلیون کودک، یعنی از هر ده کودک یکی، قربانی کار کودک هستند.
گزارش مذکور «بردگی مدرن» را به صورت «اشکال متعدد اجبار و زور که به موجب استانداردهای بین‌المللی کار و حقوق بشر ممنوع است» تعریف می‌کند. این تعریف شامل بردگی، کار اجباری برای دولت، ازدواج اجباری و قاچاق انسان می‌شود. از هر چهار قربانی کار اجباری، یک تن کودک است و ۷۱ درصد کلّ قربانیان را زنان و دختران تشکیل می‌دهند.
در هر یک از روزهای سال ۲۰۱۶ میلادی، تقریباً ۱۶ میلیون نفر به کار اجباری در بخش خصوصی واداشته شده بودند. بیش از نیمی از این نیروی کار در بخش‌های کار خانگی، ساخت‌وساز و تولید و ساخت کالا متمرکز بوده‌است. قربانیان تا پیش از فرار یا آزادی به طور متوسط به مدت ۲۰.۵ ماه نگه داشته می‌شوند.
این مطالعه نشان می‌دهد که ۴.۸ میلیون انسان قربانی بهره‌برداری جنسی اجباری هستند. قربانیان تا قبل از فرار یا آزادی به طور متوسط ۲۳.۴ ماه در اسارت نگه داشته می‌شوند. اکثریت قریب به اتفاقِ اینان زنان و دختران هستند و کودکان بیش از ۲۰ درصد قربانیان را شکل می‌دهند.
از منظر تفکیک منطقه‌ای، افریقا بالاترین میزان بردگی مدرن را دارد (۷.۶ در هر ۱۰۰۰ نفر). این میزان در آسیا و اقیانوسیه، ۶.۱ در ۱۰۰۰؛ در اروپا و آسیای مرکزی ۳.۹ در ۱۰۰۰؛ در دولت‌های عربی ۳.۳ در ۱۰۰۰؛ و در قارۀ امریکا ۱.۹ در ۱۰۰۰ است. کشورهایی که تا همین اواخر جنگ‌زده شده‌اند بالاترین سطوح استثمار را تجربه می‌کنند.
سازمان جهانی کار در تعریف خود از کار کودک، آن‌هایی را که در اشکال قانونی کار شاغلند محسوب نمی‌کند. تعریف مورداستفاده در این گزارش شامل کاری می‌شود که خطرناک و نیازمند ساعات طولانی کار باشد و غالباً کودکان را از بازی و آموزش باز دارد و رفاه آنان را به خطر بیندازد. با وجود دامنۀ محدود این تعریف، این مطالعه هم‌چنان تصویری از سطح حیرت‌آور کار کودک در جهان به دست می‌دهد.
بنا به این مطالعه اندکی کم‌تر از نیمی از کودکان کار (۷۲.۵ میلیون) مشغول انجام کارهای خطرناکی هستند که سلامت و ایمنی و رشد معنوی آن‌ها را به خطر می‌اندازد. بالغ بر ۱۹ میلیون کودک بین سنین ۵ و ۱۱ سال و بیش از ۱۶.۳ میلیون کودک ۱۲ تا ۱۴ ساله و ۳۷ میلیون نوجوان ۱۵ تا ۱۷ ساله مشغول انجام کارهای خطرناک هستند. میزان ساعاتی که کودکان به کار واداشته می‌شوند وحشتناک است. تقریباً ۶۳.۳ درصد از کودکانِ کارِ ۱۵ تا ۱۷ ساله، در هفته وادار به ۴۳ ساعت کار یا بیش‌تر می‌شوند.
تقریباً یک سوم کودکانِ کار از چرخۀ نظام آموزشی بیرون رانده شده‌اند. آن‌هایی که مدرسه می‌روند عملکردی به مراتب ضعیف‌تر از سایر همکلاسی‌هایی دارند که کار نمی‌کنند. زمان و انرژی‌ای که کودک صرف کار می‌کند توانانِ او را برای بهره‌گیری کامل از ساعات کلاس درس تحلیل می‌برد و زمان مطالعۀ خارج از کلاس درس او را هم می‌گیرد.
تا جایی که به بردگی مدرن مربوط می‌شود، بخش قابل‌توجهی از کار کودک در کشورهایی است که متحمل تنازعات نظامی و بلایا شده‌اند. تقریباً ۱۷ درصد کودکانِ کشورهای جنگ‌زده در زمرۀ کودکان کار هستند، یعنی تقریباً دو برابرِ متوسط جهانی.
کشورهایی که در گزارش فوق متأثر از تنازعات نظامی ذکر شده‌اند عبارتند از افغانستان، نیجریه، فیلیپین، سودان جنوبی، اوکراین، یمن و جمهوری دمکراتیک کنگو. سایر کشورها از جمله سوریه و لیبی به دلیل ناموجود بودن داده‌ها و تخمین‌ها در این فهرست قرار نگرفته‌اند.
در افریقا از هر پنج کودک یکی در زمرۀ کودکان کار است. از این جهت افریقا منطقه‌ای با بالاترین تمرکز کار کودک است و پس از آن نوبت به آسیا و اقیانوسیه می‌رسد. با این حال کار کودک محدود به مناطق کم‌درآمد نیست. در واقع بیش از نیمی از کودکان کار در کشورهایی با درآمد متوسطِ روبه پایین و رو به بالا زندگی می‌کنند و ۱.۳ درصد در کشورهایی پردرآمد.
هرچند درصدِ کودکان کار از سال ۲۰۱۲ به این سو در سطح جهانی کاهش داشته، اما عملاً در افریقای سیاه افزایش پیدا کرده‌است.
اپیدمی بردگی و کار کودک یک جنبه از استثمار سرمایه‌داری است. سازمان جهانی کار تخمین می‌زند که سالانه در بخش خصوصی ۱۵۰ میلیارد دلار سود از قِبَل کار اجباری به دست می‌آید.
این مسأله در کشورهایی که قربانی استثمار نواستعماری و اشغال امپریالیستی هستند به مراتب وخیم‌تر می‌شود. ویدیویی که همین هفته سی‌ان‌ان منتشر کرد، جوانانی را نشان می‌داد که در لیبی به‌عنوان کارگر مزرعه حراج می‌شدند. لیبی کشوری است که با مداخلۀ نظامی امریکا در دورۀ اوباما ویران شد.
سازمان عفو بین‌الملل سال پیش در یکی از پژوهش‌های خود افشا کرد که چه‌طور کودکان هفت سالۀ جمهوری دمکراتیک کنگو در شرایطی پرمخاطره مشغول کار در معادن کوبالت هستند، فلزی که نهایتاً پس از استخراج سر از تلفن‌های هوشمند و ماشین‌ها و کامپیوترهای فروخته‌شده به میلیون‌ها نفر در سراسر دنیا درمی‌آورد.
سازمان ملل و رهبران کشورهای صنعتی برای مقابله با بردگی مدرن و کار کودک به صرفاً تمهیداتی حداقلی متوسل شده‌اند. حال آن‌که این اپیدمی نه مسألۀ قانون و اصلاحات، بلکه پیامد سرمایه‌داری است.
۲۰ نوامبر ۲۰۱۷
