لنین: «کی نفع می‌برد؟»
و.ا.لنین
برگردان: کیوان نوفرستی
اصطلاحی لاتین است که می‌گوید «?cui prodest»، یعنی «کی نفع می‌برد؟». وقتی کاملاً روشن نیست که کدام گروه، نیرو یا صف‌بندی سیاسی یا اجتماعی از طرح‌ها و تمهیدات خاصی منتفع می‌شود، باید همیشه پرسید: «کی نفع می‌برد؟».
مهم نیست که کی مستقیماً از یک سیاست خاص حمایت می‌کند، چون تحت این نظام اشرافی سرمایه‌داری فعلی هر خرپولی می‌تواند همیشه یک مشت وکیل، نویسنده و حتی نمایندۀ مجلس و استاد و کشیش و نظایر این‌ها «استخدام» کند یا بخرد یا به کار بگیرد تا از دیدگاهی دفاع کنند. ما در عصر تجارت به سر می‌بریم. زمانه‌ای که بورژوازی برای تجارت شرافت و وجدان هیچ‌گونه محذورات اخلاقی ندارد. هالوهایی هم هستند که از سر حماقت یا بنا به عادت از دیدگاه‌های رایج در برخی محافل بورژوایی حمایت می‌کنند.
بله! در سیاست مهم نیست که کی مستقیماً از دیدگاه‌های خاصی حمایت می‌کند. آن‌چه اهمیت دارد این است که از این دیدگاه‌ها و طرح‌ها و تمهیدات «کی نفع می‌برد؟».
برای نمونه، «اروپا» و دولت‌هایی که خودشان را «متمدن» خطاب می‌کنند، اکنون درگیر یک مسابقۀ دیوانه‌وار تسلیحاتی هستند. به هزاران راه، در هزاران روزنامه، از هزاران سکوی خطابه، در باب میهن‌پرستی و فرهنگ و خاک وطن و صلح و پیشرفت فریاد می‌زنند و غوغا می‌کنند؛ و همۀ این‌ها برای یک چیز است: توجیه مخارج جدید ده‌ها و صدها میلیون روبلی برای همه نوع سلاح کشتار از تفنگ تا رزم‌ناو و چه و چه.
آدم دلش می‌خواهد در برابر همۀ این الفاطی که از دهان میهن‌پرست‌ها خارج می‌شود بگوید «آقایان و خانم‌ها! گول لفاظی را نخورید، بهتر است ببینید که کی نفع می‌برد!».
اندکی پیش یک شرکت بریتانیایی پرآوازه به نام «آرمسترانگ، وایت‌وُرث و شرکا» ترازنامۀ سالانه‌اش را چاپ کرد. این بنگاه اساساً درگیر تولید و ساخت انواع تسلیحات است. سود این بنگاه ۸۷۷ هزار پوند معادل تقریباً ۸ میلیون روبل بوده و سود سهامش ۱۲.۵ درصد! تقریباً ۹۰۰ هزار روبل به‌عنوان اندوختۀ سرمایه کنار گذاشته شد و چه و چه.
میلیون‌ها و میلیاردهایی که بابت تسلیحات از شیرۀ کارگران و دهقانان مکیده شده‌اند سر از این‌جا درمی‌آورند. سود سهام ۱۲.۵ درصدی به این معنی است که سرمایه ظرف ۸ سال دو برابر می‌شود. و تازه این اضافه بر انواع حق‌الزحمه‌هایی است که به هیأت مدیره و غیره پرداخت می‌شود.
بنگاه آرمسترانگ در بریتانیا، کروپ در آلمان، کروزو در فرانسه و کاکریل در بلژیک- چندتا از این‌ها در تمام کشورهای «متمدن» هستند؟- و بی‌شمار مقاطعه‌کار. اینان همان‌هایی هستند که از دامن زدن به شووینیسم، از وراجی دربارۀ «میهن‌پرستی» (میهن‌پرستی با توپخانه) و دفاع از فرهنگ (با سلاح‌های کشتار فرهنگ) و غیره، نفع می‌برند.
پراودا، شمارۀ ۸۴، ۱۹۱۳