موصل و «حقوق بشر» امپریالیستی
شورای امنیت سازمان ملل روز چهارشنبه مجدداً نشست فوق العاده‌ای را برگزار کرد تا نقش سوریه و روسیه را در مخمصۀ غیرنظامیان شهر جنگ زدۀ حلب محکوم کند.
حمله‌ای که اواخر هفتۀ گذشته نیروهای طرفدار حکومت سوریه با پشتیبانی روسیه انجام دادند، منجر به بازپس گیری ۴۰ درصد بخش‌های شهر از دست شبه نظامیان مختلف مرتبط با القاعده و دیگر گروه‌های اسلامگرا از زمان آغاز جنگ داخلی علیه رژیم اسد در سال ۲۰۱۱ شده است. هزاران تن از مردم در حال فرار از شبه نظامیان اسلامگرای تحت الحمایۀ امریکا هستند. مقامات حکومت سوریه اظهار داشته اند که تا پایان سال حلب را بازپس خواهند گرفتند.
سامانتا پاور، نمایندۀ امریکا در سازمان ملل، از جملۀ کسانی بود که در شورای امنیت سخنرانی داشت. پاور به نمایندگی از حکومت اوباما سخن گفت، حکومتی که فعالانه در تحریک شبه نظامیان اسلامگرا برای آغاز جنگ علیه اسد نقش داشته است. واشنگتن برای جذب، تأمین مالی و تسلیح «شورشیان»، با ترکیه و عربستان سعودی و رژیم‌های سلطنتی خلیج همکاری داشته و از اسلامگرایان به عنوان نیروی نیابتی خود در عملیات امپریالیستی «تغییر رژیم» بهره برداری کرده است. نتیجۀ همۀ این‌ها مرگ بالغ بر ۴۰۰ هزار نفر و آوارگی بیش از ۱۰ میلیون نفر و ویرانی بخش اعظم سوریه بوده است.
واشنگتن این چشم انداز را در نظر دارد که شاید بخش زیادی از نیروهای شبه نطامی نیابتی خود را در طول هفته‌های پیش رو از دست بدهد. سخنرانی پاور علامتی بود دالّ بر شکست عمومی تلاش‌های واشنگتن برای سرنگونی رژیم اسد. پاور خواهان آتش بس فوری و «تبعیت از قوانین بشردوستانۀ بین المللی» شد.
پاور با زبانی که احساسات را جریحه دار کند، اعلام داشت: «از اعضای شورا و کلّ شهروندان جهان می خواهم کمی به جای روزمرّگی وقت بگذارند و به تصاویر شرق حلب نگاه کنند. والدینی که در اوج درد کودکانشان را به آغوش می فشارند؛ شهروندانی چمدان به دست، که ایستاده نقش بر زمین می شوند و چمدان‌هایشان کنار پیکر بی‌جان‌شان باقی می ماند…»
حملۀ حکومت سوریه با پشتیبانی روسیه در حلب بدون تردید بی‌رحمانه و وحشیانه است. با این وجود ابراز نگرانی امپریالیسم امریکا که خود بخش اعظم خاورمیانه را ظرف ۲۵ سال گذشته ازهم دریده، فاقد هرگونه وزن سیاسی یا اخلاقی است. شعارهای سامانتا و بیانیه‌های مشابه متحدین امریکا در شورای امنیت، نظیر فرانسه و بریتانیا و اسپانیا و نیوزیلند، حتی به مراتب مضحک تر بودند، اگر خصلت حملات تحت امر امریکا را در شهر موصل عراق درنظر داشته باشیم.
در شش صد کیلومتری شرق حلب، امریکا و متحدین‌اش مشغول کمک به حکومت عراق برای تهاجم به داعش هستند. نیرویی که به واسطۀ دسیسه‌های واشنگتن در سوریه قدرت گرفت، وارد عراق شد و سال ۲۰۱۴ کنترل موصل را به دست گرفت. رژیم دست نشاندۀ امریکا در بغداد شهری را تسخیر می کند که اکنون تماماً در محاصرۀ ده‌ها هزار سرباز ارتش عراق، نیروهای کرد و شبیه نظامیان شیعۀ متعدد است.
ادعایی که در یکی از گزارش‌های آسوشیتدپرس نیز تکرار شده، مبنی بر این که نیروهای تحت امر امریکا «برای محافظت از شهروندان غیرنظامی از کاربرد خشونت افراطی پرهیز می کنند»، چیزی جز تبلیغات زمخت نیست. ارتش عراق اعلام کرده که ستیزه جویان داعش قصد دارند «تا سر حدّ مرگ بجنگند» و با این گفته عملاً هرگونه چشم انداز مذاکره را قلم گرفته اند. در بیانیه هایی که توزیع شده اند از ۱.۶ میلیون شهروندی که در شهر به دام افتاده اند خواسته شده که در خانه‌های خود باقی بمانند، در حالی که «ائتلاف» امریکا و بریتانیا و فرانسه و استرالیا و کانادا و اردن، مواضع احتمالی داعش را بمباران می کنند. بنیاد ریچ در گزارشی به تاریخ ۲۴ نوامبر اعلام کرد که خانواده‌ها از ترس بمباران‌های هوایی، به طبقات پایین تر مجتمع‌های مسکونی هجوم می برند.
واحدهای نیروهای ویژۀ عراق که در اکثر موارد از همراهی پرنسل امریکایی برخوردارند، مشغول پیشروی به مناطق حومۀ شرقی هستند و محله به محله پاکسازی می کنند. تاکتیک‌های آن‌ها ساده و خام است و حتی با توجه به دستورالعمل‌هایشان به شهروندان برای باقی ماندن در خانه، جنایتکارانه. آن‌ها به هواپیما و توپخانه و تانک فرمان می دهند که هر ساختمان مظنون به حضور داعش یا هر ساختمانی را که بیم آن می رود تلۀ انفجاری باشد، نابود کنند. تلفات غیرنظامی از پیش با گفتن این که داعش از مردم به عنوان «سپر انسانی» استفاده می کند، توجیه شده است.
ارتش عراق همین هفته با رجزخوانی اعلام کرد که ۱ هزار ستیزه جوی داعش را کشته است. در حالی که داعش مدعی است که بیش از ۳ هزار و ۷۰۰ سرباز کُرد و حامی حکومت را از پای درآورده. ولی هیچ آمار معتبری از سوی طرفین دربارۀ تلفات شهروندان غیرنظامی در دست نیست. اما گزارش‌ها این رقم را بالا را نشان می دهند. بیمارستان اربیل غربی، در ۸۰ کیلومتری موصل، مرگ روزانه ۱۵۰ نظامی و غیرنظامی را تأیید می کند. تنها غیرنظامیان مجروحی که می توانسته اند به بیمارستان برسند، آن هایی هستند که در نواحی تحت کنترل نیروهای حکومتی پیدا شده اند. تاکنون به زحمت ۷۰ هزار نفر موفق به فرار شده اند.
موصل- شهری با سابقۀ بیش از ۴ هزار ساله- عملاً دارد «برای نجات» نابود می شود. بمباران همین هفته باعث ویرانی یکی از لوله‌های اصلی آب در مناطق حومۀ شرقی و متعاقباً قطع آب به روی قریب به ۶۵۰ هزار نفر شد. جریان برق تا حد زیادی قطع شده است. با کاهش عرضه، بهای موادّ غذایی بنا به گزارش‌ها دو برابر شده است. نظام بهداشت و درمان شهر، مختل و معیوب است. دانشگاه و سایر ساختمان‌های عمومی به تلّی از مخروبه مبدل شده اند. روز چهارشنبه، جنگندۀ ائتلاف چهار پل اصلی رود دجله را که بخش‌های غربی و شرقی موصل را به هم متصل می کنند، بمباران و «معیوب» کردند. به این ترتیب دسترسی مردم ساکن شرق به موادّ غذایی و سایر مایحتاج بیش از پیش محدود می شود.
گمان می رود که محاصرۀ موصل تا چندین هفته، اگر نه ماه، ادامه بیابد. با فرارسیدن زمستان و کاهش شدید دمای هوا، احتمالاً گرسنگی و بیماری بیش از بمباران جان مردم و به خصوص کودکان و ناتوانان و سالمندان را خواهد گرفت.
حکومت اوباما این هفته در موصل خواهان آتش بس یا «تبعیت از قوانین بشردوستانۀ بین المللی» نشد. رویکرد قدرت‌های امپریالیستی نسبت به جنایات جنگی، تابعی از منافع آن هاست. در حلب که منافع قدرت‌های امریکایی و اروپایی دستخوش پسرفت شده، موج محکومیت و فراخوان به اقدام فوری از راه می رسد. در موصل که منافع امریکا رو به پیشروی است، مرگ و میر غیرنظامیان یا دست کم گرفته می شود یا به کل نادیده.
هر زمانی که نمایندگان امپریالیسم و نخبگان حاکم سرمایه داری از «حقوق بشر» دم می زنند، موضع مستقل طبقۀ کارگر می بایست تحقیر و خصومت باشد. تنها راه پایان دادن به جنایتکاری جنگ امپریالیستی و توطئه‌های نواستعماری، پایان دادن به خودِ سرمایه داری است.
۲ دسامبر ۲۰۱۶
