بمبگذاری فرودگاه استانبول: ترکش‌های جنگ سوریه
آمار تلفات حملۀ تروریستی روز ۲۸ ژوئن در فرودگاه بین المللی «آتاتورک» استانبول، روز پنج شنبه با مرگ یک کودک سه سالۀ فلسطینی به دلیل وخامت جراحات، به ۴۳ تن رسید. مادر این کودک نیز از جملۀ کشته شدگان این حملۀ مرگبار بود که ۲۳۹ مجروح برجای گذاشت.
رعب و وحشت جهانی به دنبال وقوع این سه انفجار انتحاری در یکی از شلوغ‌ترین فرودگاه‌های دنیا، با رشد خشم مردم ترکیه نیز ترکیب شده است. مردم ترکیه نه فقط داعش را که امضایش در پای این حملۀ تروریستی ثبت شده، که همین طور حامی و کمکحال اصلی آن، یعنی حکومت رجب طیب اردوغان را مقصر می دانند.
«نیویورک تایمز» روز پنج شنبه مقاله‌ای را با عنوان «پایان آزادی عمل داعش: وقتی ترکیه از خشم داعش می آموزد» منتشر کرد. اعتراف این مقاله به نقش حکومت ترکیه، به طور حیرت آوری رُک و بی‌پرده بود.
«از آغاز عروج دولت اسلامی از دل هرج و مرج جنگ داخلی سوریه، ترکیه نقشی محوری‌اگرچه پیچیده- در تاریخ این گروه ایفا کرده است. ترکیه تا سال‌ها در حکم تدارکاتچی پشت سنگر، قطب ترانزیت و بازار برای دولت اسلامی بود… ماه عسل طولانی این گروه و ترکیه، با کمک‌های این کشور به گروه‌های شورشیِ درگیر نبرد علیه حکومت بشار اسد در سوریه، و اغلب به لطف آژانس‌های اطلاعاتی غرب، آغاز شد… چرا که بسیاری از جنگجویان خارجی این گروه از فرودگاه آتاتورک در استانبول می گذشتند، و مقصد آن‌ها مترادف بود با پیوستن به داعش».
این بهاصطلاح «جنگجویان خارجی» که مقالۀ مذکور تصدیق می کند، قادر به عبور و مرور آزادانه به ترکیه و سوریه بودند و همین طور بازگشت دوباره از ترکیه به اروپا، یعنی جایی که توحش تروریستی مشابهی را رقم زدند.
به عبارت دیگر، ترکیه به عنوان متحد واشنگتن در ناتو و شریک کلیدی‌اش در منطقه، در اصل مسئول تقویت سازمانی تروریستی است که در ظاهر امر هدفِ جنگ مجدد امپریالیسم امریکا در خاورمیانه به شمار می رود.
تایمز با اشاره به «لطف آژانس‌های اطلاعاتی غرب» به دقت این واقعیت را مسکوت می گذارد که «سی.آی.ای» مستقماً با حکومت اردوغان همکاری داشت تا جنگجویان خارجی و همین طور صدها هزار تُن سلاح را برای پیشبرد یک هدف مشترک به حمام خون سوریه سرازیر کند: یعنی عزل اسد و روی کار آوردن یک عروسک خیمه شب بازی مطیع تر غرب.
ذینفع اصلی عملیات اطلاعات امریکا، گروه‌های داعش و جبهۀ النصره، شاخۀ سوری وابستۀ القاعده، بوده اند؛ و قربانیان اصلی آن، صدها هزار کشته و میلیون‌ها پناهنده در عراق و سوریه، همراه با کسانی که با رشد تعداد حملات تروریستی از پاریس تا بروکسل و اکنون استانبول، کشته و ناقص شده اند.
تلاش واشنگتن به استفاده از نیروهای جدایی طلب کُرد در سوریه و عراق به عنوان پیاده نظام نیابتی خود برای مهار پیشروی داعش، آن هم در حالی که ترکیه مشغول جنگ داخلی علیه اقلیت کُرد خود از ترس شکل گیری قلمرو مستقل کردها در خاک ترکیه است، منجر به بروز اصطکاک بین امریکا و ترکیه شده است. ترکیه در همان حال که حملات محدودی به مواضع داعش در خاک سوریه دارد، نیروی عظیم آتشبار خود را به سوی مواضع کردها در عراق و سوریه هدف گرفته است.
مقالۀ تایمز می گوید که حمله به فرودگاه آتاتورک، شاید واکنش داعش به حملات محدود ترکیه به نیروهایش در سوریه و همین طور پیگرد ناگهانی و دامنه دار اعضای داعش در ارتباط با حملات تروریستی پیشین بوده باشد.
با این حال درجۀ مصونیت سازمان داعش برای فعالیت در خاک ترکیه، به دنبال بمب گذاری روشن شد. نیروهای امنیتی ترکیه یورش هایی را آغاز کردند که در جریان آن ۱۶ نشانی مجزا در استانبول و همین طور نقاطی دیگر در شهر ساحلی ازمیر هدف گرفته شدند. همین نشان می داد که موقعیت مکانی عمّال داعش برای دولت ترکیه ناشناخته نبود.
با این وجود جزئیات آشکارشده دربارۀ عاملین حمله، به یک انگیزۀ احتمالی دیگر اشاره دارند. به گفتۀ مقامات ترکیه، سه بمب گذار انتحاری فرودگاه، از جمهوری داغستان روسیه و جمهوری‌های سابق ازبکستان و قرقیزستان شوروی بوده اند.
به علاوه گزارش شده است که سازمانده این حمله، «احمد شاتایوف»، یک کهنه سرباز اسلامگرای جنگ‌های چچن بوده است که در اتریش پناهنده شده بود و سپس به گرجستان پناه برد. در همین جا بود که او پیوندهایی را با سرویس‌های امنیتی حکومتِ مورد حمایت امریکا برقرار کرد. ظاهراً او در زمینۀ جذب و تعلیم جنگجویان چچنی ضدّ روس از منطقۀ «پانکیسی» گرجستان و اعزام آن‌ها به جنگ سوریه فعال بوده است.
جنگجویان شدیداً ضدّ روس از همین منطقه، نقشی برجسته تر از قبل در سطح رهبری و همین طور صفوف داعش در سوریه ایفا کرده اند. «ترخان باتیراشویلی»، افسر سابق ارتش گرجستان که «شاگرد اول» مربیان نیروهای ویژۀ امریکا توصیف می شود و در جنگ سال ۲۰۰۸ علیه روسیه شرکت داشت، به یکی از فرماندهان ارشد داعش مبدل شد.
با در نظر داشتن پیشینۀ طراحان و عاملین بمبگذاری‌های فرودگاه استانبول، تصادفی نیست که حملۀ مذکور بلافاصله به دنبال بیانیۀ عذرخواهی حکومت اردوغان بابت انهدام جت سوخو-۲۴ روسیه در ماه نوامبر گذشته رخ داد. سرنگونی این هواپیما که در حال بمباران نیروهای مرتبط با القاعده و مورد حمایت ترکیه در مرز سوریه و ترکیه بود، جنگ برای تغییر رژیم در سوریه را به شبح درگیری نظامی میان ناتو و سوریه، با پتانسیل گسترش به یک جنگ هسته ای، تبدیل کرد.
عذرخواهی اردوغان، بخشی از تلاش آنکارا برای برقراری روابط حسنه با روسیه با هدف رفع تحریم هایی است که به توریسم و بخش‌های تجاری، ساخت و ساز و کشاورزی ترکیه آسیب رسانده.
برای نیروهای ضدّ روس مشغول نبرد در سوریه که به همین ترتیب در حمایت از رژیم مورد حمایت امریکا در اوکراین اعزام شده اند، چرخش به سوی مسکو احتمالاً به چشم خیانتی به توافقات و تعهدات پیشین نگریسته شده و تلافی و انتقام خشونت بار از حامی سابق خود را دربرداشته است. این یک الگوی آشنا است که در روند تکامل القاعده نیز مشاهده شده. «سی.آی.ای» القاعده را تغذیه کرد و بعد پس از عقب نشینی سربازان شوروی از افغانستان، آن‌ها را به حال خود رها کرد. نتیجۀ نهایی آن، حادثۀ ۱۱ سپتامبر ۲۰۰۱ بود و مرگ ۳ هزار شهروند امریکایی.
امپریالیسم امریکا و متحدین‌اش یک هیولای فرانکشتاین چندسر در سوریه خلق کرده اند. علاوه بر جنگجویانی از روسیه و جمهوری‌های سابق شوروی- که گمان می رود به تقریباً ۱۰ هزار تن می رسند- چند هزار ستیزه جوی اسلامگرای «اویغور» از منطقۀ «سین کیانگ» واقع در شمال غربی چین نیز به ترکیه آورده شده اند. بخش اعظم پیشروی‌های النصره- شاخۀ سوری القاعده- در استان «ادلیب» واقع در شمال غربی سوریه، به حضور این نیروها نسبت داده شده است.
این نیروها نه فقط به عنوان گوشت دم توپ در جنگ غرب برای تغییر رژیم، که همین طور برای به خاک و خون کشیده شدن در نبرد برای تدارک جنگی خطرناک تر و بالقوه فاجعه بار جهانی علیه روسیه و چین به سوریه آورده شده اند.
کشتار فجیع فرودگاه استانبول، مانند حملات پاریس در ماه نوامبر گذشته و بمب گذاری‌های بروکسل در ماه مارس، برای تمامی کارگران سرتاسر این سیاره در حکم هشداری هستند نسبت به خطرات عظیم این توطئه‌های امپریالیستی.
۱ ژوئیۀ ۲۰۱۶
