۶۲ میلیاردر، مالک نیمی از جهان
آخرین مورد از سلسله گزارش های سالیانۀ سازمان «اوکسفام» که سطح نابرابری اقتصادی در دنیای ما را به تفصیل توضیح می دهد، یک نمونۀ حیرت آور در تأیید این پیشبینی مارکس است که سرمایه داری، ثروت را در دستان اقلیت بیش از پیش کوچک تری متمرکز می کند.
گزارشی که روز ۱۸ ژانویه منتشر شد، مؤید چیزی است که بسیاری مردم قبلاً هم از آن اطلاع داشتند: ثروتمندان دارند ثروتمندتر می شوند. ثروتمندترینِ یک درصد، در حال حاضر روی هم رفته بیش از مجموعِ ۹۹ درصد باقی مانده، ثروت در اختیار دارد. «اوکسفام» پیشبینی کرده بود که این روند تا آغاز سال جاری رخ بدهد، اما عملاً در سال ۲۰۱۵ به واقعیت بدل شد.
مضحک بودن ماجرا به این جا ختم نمی شود: ثروت ۶۲ میلیاردر از سال ۲۰۱۰ بیش از ۵۰۰ میلیارد دلار افزایش یافته و اکنون به سطح ۱.۷۶ تریلیون دلار رسیده است. با وجود این که کلّ جمعیت جهان به میزان ۴۰۰ میلیون نفر در همین دوره افزایش یافته است، این ۶۲ نفر به اندازۀ نیمی از جمعیت جهان ثروت دارند. این چهرۀ سرمایه داری با تمام افتخاراتش است. ثروتمندان، ثروتمندتر می شوند؛ در حالی که میلیاردها نفر از مردم برای حفظ بقای خود با دستمزدهای بخورونمیر تقلا می کنند، و به گفتۀ سازمان «یونیسف»، هر روز ۲۲ هزار کودک به خاطر فقر جان می دهند.
گزارش «اوکسفام» صرفاً چیزی را به کلام درآورده است که همۀ ما درست در مقابل چشمانمان در سرتاسر جهان مشاهده می کنیم؛ یعنی سقوط استانداردهای زندگی، دستمزدهایی که متناسب با تورم افزایش پیدا نمی کنند، کاستن همه جانبه از بخش عمومی و کشیدن شیرۀ وجود طبقۀ کارگر.
«اوکسفام» اشاره می کند تقریباً ۷.۶ تریلیون دلار در قالب ثروت خصوصی در حال حاضر در پناهگاه های امن مالیاتی آن سوی آب ها نگهداری می شوند. در این بین میلیون ها نفر از کارگران و جوانان عادی زیر سیاست های ریاضتی روزمره و حملات به استانداردهای زندگی لِه می شوند.
در سال ۲۰۰۸، بدهی جهانی در حدود ۳۰ تریلیون دلار بود. هرچند ظاهراً قرار بود با تحمیل ریاضت به کارگران سراسر جهان از بدهی بکاهند، اما درست عکس آن چه وعده داده بودند رخ داده است. بدهی جهانی کنونی اکنون در سطح ۵۵ تریلیون دلار قرار دارد. هر دقیقه که می گذرد چندین میلیون به این رقم اضافه می شود. دولت بدون این که قصد گسست از سرمایه داری و وارد آوردن ضربه به قلب نظام- بانک ها و انحصارهای بزرگ- را داشته باشند، ناگزیر دنبال اعمال ریاضت به مراتب بیشتر به فقیرترین بخش جامعه است.
آن چه گزارش «اوکسفام» نشان می دهد، این است که در میانۀ بحران عمیق، ثروتمندان همچنان به زندگی لوکس و مجلل خود ادامه می دهند. فقرا عمیق تر از قبل در فقر فرومی غلتند. این تأییدی است بر پیشبینی مارکس از قطب بندی طبقاتی: در همان حال که سرمایه در دستان یک طبقه متمرکز می شود، کارگران شدیدتر از پیش استثمار می شوند، و شکافی غیرقابل پُر شدن میان این دو باز می شود. سرمایه داران در تعقیب سود، طبقات متوسط را از امتیازاتشان محروم و به همان سطح پایینی تقیلی می دهند که کارگران هستند. این فرایند تمرکز ثروت و سرمایه در دستان اقلیتِ به مراتب کوچک تر، جزئی از نظام سرمایه داری و هرج و مرج ذاتی آن است.
«اوکسفام» سال ها با گزارش های خود افزایش نابرابری را با جزئیات نشان می داده است. تعجبی ندارد که به همین دلیل در شماری از کشورها تهدید به از دست دادن موقعیت خود به عنوان یک انجمن خیریه شده اند. سال ۲۰۱۰، ۳۸۸ میلیاردر نیمی از ثروت جهان را در اختیار داشتند (تعدادی که می توان در یک «جامبو جت» جا داد). گزارش ۲۰۱۴ نشان می داد که تا سال ۲۰۱۳، تعداد این افراد به ۸۵ نفر کاهش یافته بود (تعدادی که فضای یک اتوبوس دو طبقه برایشان کفایت می کند). اکنون تعداد این میلیاردرها به ۶۲ نفر رسیده است که می توانند در یک اتوبوس یک طبقه جا بگیرند. به این ترتیب ۶۲ نفر «ارزشی» معادل با ۳ میلیارد و ۶۰۰ میلیون انسان دیگر دارند.
اگر همین روند ادامه پیدا کند،این کلوپ ابرثروتمندان تا سال ۲۰۲۰ می تواند با یک مینیبوس هم مسافرت کند و پس اندازهای بیشتری به پُشته های پول نقد خود بیفزاید. شاید بپرسید در کدام نقطه یک فرد می تواند مالک ثروت نیمی از جهان می شود؟
آمارهای اوکسفام و فقر مفرطی که در خیابان های حتی کشورهای ثروتمند مشهود است، نشان می دهد که این نظام دیگر قابل تحمل نیست. در سراسر دنیا یک واکنش شدید به چشم می خورد که خود را در موج جنبش های اعتراضی در یک کشور از پس دیگری نشان می دهد.
راه حل روشن است. این نظام، در حال آماده سازی یک قیام است. ما باید سرنوشت مان را به دست خود بگیریم. سرمایه داری دیگر به نیازهای بشریت خدمت نمی کند و باید از سر راه جارو شود. بدهی جهانی را با پایان دادن به حاکمیت بانک ها محو کنید. از این ۶۲ میلیاردر، یک درصد، و بانک ها و انحصارهایی که بنیان این نظام سرمایه داری پوسیده هستند، سلب مالکیت کنید.
۱۲ فوریۀ ۲۰۱۶
