گزارش سازمان ملل: حادترین بحران پناهندگی سوریه در تاریخ معاصر
برگردان: آرام نوبخت
به گزارش «کمیسریای عالی پناهندگی سازمان ملل متحد»، بیش از چهار میلیون پناهنده از سوریه گریخته و در تلاش برای فرار از خشونت و آشوبی که سال ها جنگ داخلی به دنبال داشته، به کشورهای لبنان، اردن، عراق، مصر، آفریقای شمالی و ترکیه پناه برده اند.
بنا به تخمین های سازمان ملل، یک ششم کل جمعیت سوریه از کشور گریخته و قریب به ۲۳۰ هزار تن در نتیجۀ نزاع هایی که از سال ۲۰۰۱ آغاز شده، جان باخته اند.
پناهندگان درمانده و وحشتزده، همچون سیل به شماری از کشورهای همسایه سرازیر شده است. تقریباً ۲ میلیون شهروند سوری به ترکیه گریخته اند، ۲۵۰ هزار تن به عراق، ۶۳۰ هزار تن به اردون، ۱.۲ میلیون تن به لبنان، ۱۳۰ هزار تن به مصر و ۲۵۰ هزار تن به آفریقای شمالی.
طبق یافته های سازمان ملل، دستکم ۷.۶ میلیون نفر دیگر در داخل کشور آواره شده اند و عملاً به عنوان پناهده در سوریه زندگی می کنند. در مورد شهر حلب، به عنوان یکی از بزرگترین شهرهای سوریه و میزبان ۳ میلیون نفر در آغاز سال ۲۰۱۱، نزدیک به ۹۰ درصد از ساکنین خانه های خود را ترک گفته اند. شمار کلّ آوارگان سوری طی تنها ۱۰ ماه گذشته به میزان بیش از ۱ میلیون پناهنده رشد کرده است.
جنگ ها و مداخلات امپریالیستی دهۀ گذشته، با بهانه های انسان دوستانه، کشورهای سوریه، عراق و منطقه را به کانون زلزلۀ بدترین بحران انسانی و پناهندگی در تاریخ مبدل کرده است.
به گزارش ادارۀ پناهندگی سازمان ملل، سوریه اکنون به عنوان کشوری با بیشترین شمار پناهندگان در تاریخ معاصر خودنمایی می کند. گزارش سازمان ملل اشاره می کند که وضعیت کنونی سوریه به مراتب حادتر از وضعیت غالب بر افغانستان در سال ۱۹۹۲ شده است. در این مقطع، قریب به ۴.۵ میلیون افغان به دنبال یک دهه جنگ چریکی که همانند مورد سوریه از سوی امپریالیسم امریکا برانگیخته شده بود، از خانه و کاشانۀ خود بیرون رانده شده بودند.
آنتونیو گوترس، کمیسریای عالی سازمان ملل، طی یک بیانیۀ رسمی ازعان داشت: «این بزرگترین جمعیت از یک نسل است که به دنبال یک کشمکش واحد پناهنده شده است. این جمعیتی است که شایستۀ حمایت جهان است، ولی در عوض در شرایط حادی به سر می برد و عمیق تر از قبل در فقر حقارت بار فرو می رود».
گزارش سامان ملل در ماه اوت گذشته اعلام کرده بود که «تقریباً نیمی از مردم سوریه وادار به ترک خانه های خود و فرار برای حفظ جان خود شده اند». گزارش نشان می دهد فاجعه ای که امپریالیسم امریکا بر سوریه روا داشته، به طور مداوم از آن زمان تاکنون وخیم تر شده است.
تنها جزء ناچیزی از پناهندگان سوری عملاً در اردوگاه های پناهندگی اسکان داده شده اند، در حالی که اکثریت آن ها در حلبی آبادها و گِتوهای حاشیۀ شهرهای لبنان، اردون و ترکیه به حال خود رها شدند.
به گفتۀ سازمان ملل، نزدیک به ۷۵۰ هزار کودک آوارۀ سوری، یعنی تقریباً نیمی از کل ۱.۵ میلیون کودک، فاقد هرگونه دسترسی به آموزش رسمی هستند.
سازمان ملل تلاش می کند برای پناهدگان سوری تقریباً ۴ میلیارد یورو کمک جمع آوری کند، اما تاکنون تنها نزدیک به ۲۵ درصد از این هدف را محقق کرده است. نخبگان ایالات متحده و اروپا کمتر از ۲۵ درصدِ درخواست سازمان ملل را جمع آوری کرده اند.
به گفتۀ سازمان ملل، در سال ۲۰۱۵، پناهندگان سوری نیمی از موج جمعیت مهاجرین از دریای مدیترانه را شکل می دهند. بسیاری از پناهندگانی که از جنگ سوریه گریخته اند، از فرط استیصال، خطر سفر به اروپا از طریق لیبی را به جان می خرند؛ کشوری که خود کانون جنگ افروزی های فرقه ای با تحریک امریکا است. مهاجرین ضمن عبور از دریای مدیترانه، وادار می شوند به قاچاقچیان انسانی تن بدهند که به طور روزمره مشغول سوء استفاده، دستبرد و به بندگی کشیدن محمولۀ انسانی خود هستند.
سیل عظیم پناهندگان پس از ترک شتابزدۀ خانه های خود به خاطر جنگ امپریالستی، با چشم اندازی تیره و تار و برای رسیدن به سواحل یک ناکجا آباد، این بار مورد با بازداشت ها و توقیف های بی رحمانۀ وسیع، تغییر اجباری محل اسکان و سیاست های نظارتی تحمیلی حکومت های اروپا و آسیا قرار می گیرند.
قدرت های اروپایی با عملیات نظامی و ضدّ شورش به جریان مهاجرین پاسخ داده اند. اتحادیۀ اروپا تاکنون طرح هایی برای حملات هوایی به کشتی های مظنون به قاچاق دارد. این جزئی از سیاست «دژ اروپا» است که تنها جزء ناچیزی ار مهاجرین را می پذیرد و اکثریت را به زور سرنیزه وادار به بازگشت می کند.
پناهندگان در مرز سوریه و ترکیه، با تلاش های دولت ترکیه برای انسداد ورود آنان رو به رو می شوند و به این ترتیب بین نیروهای ترک، کرد و افراطیون سنی درگیر در تنازعات خونین برای کنترل بر نواحی بیشتر به دام می افتند.
لبنان نیز شمار روزافزونی از پناهندگان را پس می فرستد، تعداد حکومت های مختلف جهان نیز که با نقض قوانین بین المللی از ارائۀ هرگونه پناهگاه به مهاجرین سر باز می زنند، رو به رشد است.
این تمهیدات در واکنش به انفجار تاریخی جمعیت پناهندگان جهان در حال اجرا هستند. در دسامبر ۲۰۱۴، تقریباً ۶۰ میلیون پناهنده و آوارۀ داخلی در سطح جهان وجود داشت. رقمی که طی تها ۴ سال گذشته، با تقریباً ۲۰ میلیون نفرافزایش، سر به آسمان کشیده است. در سال ۲۰۱۴، جمعیت جهانی پناهندگان به طور متوسط روزانه ۴۲ هزار ۵۰۰ نفر افزایش داشت.
امپریالیسم امریکا مسئول اصلی چنین موجی از انسان هایی است که وادار به مهاجرت در جهان می شوند. دو دهه و نیم جنگ های زمینیِ گاه و بیگاه امریکا، سرکوب شورش ها، کارزارهای بمباران و اشغال عراق و چهار سال جنگ داخلی به تحریک امریکا در سوریه، عملکرد هر دو کشور را مختل کرده و برای بخش های وسیعی از مردم انتخابی به جز گریز از کشورهای شان باقی نگذاشته است.
از آغاز سال ۲۰۰۱، واشنگتن بی ثبات سازی سوریه را در قالب تسلیح، تعلیم و تقویت شبه نظامیان اسلامگرا و راست افراطی علیه حکومت دمشق به عنوان متحد رژیم ایران، و در تلاش برای سرنگونی حکومت بشار اسد و روی کار آوردن یک رژیم اقماری تحت کنترل امریکا، شروع کرد. تولید مواد غذایی پایه ای در سوریه از زمان آغاز جنگ بیش از ۵۰ درصد کاهش داشته است.
بنا به گزارش های «دیده بان حقوق بشر» و سازمان ملل، می توان دید که جنگ عربستان سعودی با پشتیبانی امریکا در یمن، در حال ایجاد زمینه های یک فروپاشی اجتماعی با ابعاد فاجعه بار مشابهی است. ائتلاف عربستان با تجهیز شدن به تسلیحات جدید امریکایی، هزاران شهروند غیرنظامی را طی کارزار بمباران سنگینی که از اواخر مارس آغاز و تاکنون ادامه دارد، به قتل رساند.
به گزارش «دیده بان حقوق بشر»، روز دوشنبه حملات هوایی ائتلاف نزدیک به ۲۰۰ یمنی را طی تنها یک روز کشته است که این رقم به افزایش قابل توجه شمار تلفات شهروندان غیرنظامی طی هفته های اخیر به دست کارزار تحت رهبری عربستان اضافه می کند.
ماه ها بمباران وحشیانه به دست نیروهای تحت هدایت عربستان، و با حمایت مستقیم واحدهای لجستیک و اطلاعاتی ارتش امریکا، کاملاً از هدف خود مبنی بر بازگرداندن عبد ربه منصور هادی، رئیس جمهور حکومت دست نشاندۀ امریکا-عربستان سعودی در یمن، به قدرت و شکست «حوثی»های مورد حمایت ایران، ناتوان بوده است.
در عین حال، جنگ هوایی شرایط را برای فروپاشی اجتماعی همانند آن چه که ایالات متحده در سوریه، عراق، سومالی و افغانستان ایجاده کرده، تغذیه کرده است. آغاز ناگهانی بیماری هایی که سابقاً با تسهیلات بهداشتی مدرن ریشه کن شده بود- نظیرسالک و تب دنگی- در سوریه و یمن گزارش شده اند. طبق یکی از گزارش های سازمان ملل در این هفته، اکنون نزدیک به ۲۰ میلیون یمنی بدون دسترسی قابل اتکا به مواد غذایی و آب، با مرگ دست و پنجه نرم می کنند.
به گفتۀ مقامات امریکا که «وال استریت ژورنال »طی این هفته اشاره ای به آن ها کرده بود، حکومت اوباما که با وجود افتضاحات بی پایان هنوز عقب ننشسته است، اکنون با استراتژی نظامی تهاجمی تری در سطح منطقه، کشورهای سوریه، یمن و عراق و دیگرهای کشورهایی را که نام نبرده است، هدف گرفته.
در گزارش «کمیتۀ نیروهای مسلح مجلس سنا» در این هفته، فرماندۀ ستاد مشترک، ژنرال مارتین دمپسی و وزیر دفاع، اشتون کارتر، رئوس طرح های افزایش حمایت از گروه های نظامی زمینی کُرد و سنی در سوریه و عراق و تشدید جنگ هوایی علیه هر دو کشور را اعلام کردند.
دیدگاه دمپسی و کارتر با حمایت هماهنگ سناتورهای مهم، این بود که موفقیت کارزار عراق و سوریه که به زعم آنان برای نابودی داعش به عنوان گروه منشعب از القاعده آغاز شده، عملاً منوط به خلع بشار اسد از قدرت است.
۱۰ ژوئیۀ ۲۰۱۵
