کوبانی و تحولات اخیر منطقه

زمان تقریبی مطالعه متن ۴ دقیقه
روز شنبۀ همین هفته، نیرویی متشکل از ۶۰۰ سرباز ترکیه وارد شمال سوریه شد که این در واقع نخستین تهاجم ترکیه از زمان آغاز جنگ داخلی سوریه در سال ۲۰۱۱ محسوب می شود. کاروانی از ۲۰۰ خودروی نظامی، شامل ۳۹ تانک و ۵۷ خودروی زرهی، مقبرۀ «سلطان سلیمان»، نیای سلطنت ۵۰۰ سالۀ عثمانی و همین طور ۴۰ سرباز محافظ آن را تخلیه کرد.

داوداوغلو، نخست وزیر ترکیه، در یک کنفرانس مطبوعاتی با حضور مقامات نظامی ظاهر شد تا اعلام کند که عملیات تخلیه با موفقیت صورت گرفته و تمامی سربازان با تنها یک مورد تلفات بازگشته اند.

بقایای مقبرۀ سلطان سلیمان هم به منطقۀ جدیدی در سوریه، در نزدیکی مرز ترکیه انتقال یافت که از این پس تحت تصرف سربازان ترکیه قرار خواهد داشت. در واقع رژیم ترکیه به جای آن که ۴۰ سرباز خود را به شکل گروگان در خاک سوریه نگاه دارد، اکنون از یک سنگر مستحکم در مرز با استان حلب، به عنوان یک از میدان های مهم نبرد در جنگ داخلی سوریه، برخوردار است.

حکومت بشار اسد اعلام کرد که از ورود ترکیه از پیش اطلاع داشته است، با این وجود از این موضوع چندان اظهار رضایت نکرد. رژیم سوریه اکنون دیگر کنترلی بر ناحیه ای که مقبره در آن واقع بود، ندارد. یکی از سخنگویان رژیم سوریه، اقدام ترکیه را به عنوان «پرخاشگری آشکار» نسبت به قلمرو این کشور توصیف کرد.

«دولت اسلامی عراق و شام» (داعش) که محل مقبرۀ سلطان سلیمان را تحت محاصره داشت، تلاشی برای مقاومت یا حمله به کاروان درحال عقب نشینی نکرد. مقامات ترکیه اعلام کردند که وقتی داعش ابتدا مقبره را محاصره کرد، ارتش این کشور سربازان محافظ را با نیروهای ویژۀ خود تجهیز و تقویت کرد.

به دنبال پیروزی اخیر نیروهای کوبانی در اوایل همین ماه که اساساً به دلیل مقاومت نیروهای «ی پ گ» و «ی پ ژ»، و خیلی کم­تر به دلیل حملات هوایی «ائتلاف» و حضور پشمرگه های کردستان عراق بود، معاملات رهبری «حزب اتحاد دمکراتیک» و یگان های آن با امپریالیسم عاملی بوده است که امکان تهاجم را برای رژیم ترکیه فراهم آورد. به طوری که کاروان نظامی ترکیه توانست مستقیماً از داخل کوبانی به سمت مقبره حرکت کند.

پس از تخلیۀ مقبره که در کرانه های رود فرات واقع شده، سربازان ترکیه ساختمان را منفجر کردند و تنها ویرانه ای برجای گذاشتند. سربازان ترکیه هنگام بازگشت خود به مرز ترکیه-سوریه، پرچم ترکیه را در بخشی از منطقۀ مرزی سوریه با نام «عِشمه» که به عنوان محل جدید بقایای مقبره انتخاب شده، برافراشتند؛ اقدامی که معنایی بیش از یک حرکت سمبلیک بود. رئیس جمهوری ترکیه، رجب طیب اردوغان با وقاحت همیشگی اعلام کرد که «پرچم ما در محلی جدید هم­چنان برافراشته خواهند ما تا یاد نیاکان ما را زنده نگاه دارد».

مقبرۀ سلطان سلیمان تحت مفاد «معاهدۀ آنکارا» در سال ۱۹۲۱ (یکی از توافقاتی که مرزهای پس از جنگ جهانی اول را نهایی کرد)، به عنوان قلمرو محصور ترکیه در درون سوریۀ مستعمرۀ فرانسه، اعلام شد.

اهمیت ورود ترکیه به خاک سوریه، فراتر از یک اهمیت تاریخی، تشریفاتی یا سمبلیک است. این اقدام نه فقط بیانگر نخستین عملیات نظامی ترکیه در داخل سوریه بود، که هم­چنین در هماهنگی با نیروهای کرد سوریه صورت گرفت که رژیم ترکیه تاکنون با آن ها به دلیل پیوندهایشان با «حزب کارگران کردستان» (پ ک ک) با خصومت هرچه تمام برخورد کرده است.

همزمان با تهاجم ترکیه به سوریه که خود از نظر ابعاد و دامنه توانست تمرکز و توجه نیروهای داعش را منحرف کند، واحدهای دفاع خلق (ی پ گ) نیز یکشنبه شب به حمله ای با هدف گسترش کنترل خود بر استان «حسکه» (شمال شرقی) و عقب راندن نیروهای داعش در اطرف شهر «تل حمیس» دست زدند.

به گزارش منابع کردی، واحد های «ی پ گ»، قادر به پیشروی و بازپس­گیری ۲۰ روستا، زمین کشاورزی و دهکده در ناحیه شده اند. در این میان هواپیماهای جنگی ائتلاف به رهبری امریکا در هماهنگی با تهاجم «ی پ گ»، به حملاتی هوایی علیه داعش دست زد.

درحالی که کردهای سوریه حرکت به سمت شرق را آغاز کردند، نیروهای پیشمرگۀ کردستان عراق در جهت غرب جلو رفته اند و ظاهراً توانسته اند مسیر اصلی میان «موصل» (بزرگ­ترین شهر تحت تصرف داعش در عراق) و «رقه» (مقر اصلی داعش در سوریه) را قطع کنند.

اواخر ماه ژانویه پیشمرگه های کردستان عراق، منطقۀ «کسکه» در غرب موصل و در مسیر رقه را تسخیر کردند.

«اسوشیتد پرس» روز جمعه گزارش داد که ستیزه جویان داعش وادار به عقب­نشینی از شهر «الباب» (استان حلب) شده اند و نبرد سنگینی میان داعش و ارتش سوریه در نزدیکی پایگاه هوایی «دیر الزور» وجود داشته است.

«واشنگتن پست» هم روز یکشنبه گزارش داد که نیروهای داعش در اطراف شهر «تکریت»، زادگاه صدام و سنگر طولانی­مدت مخالفین سنتی حملۀ امریکا و اشغال عراق، تحت فشار هستند.

به علاوه طبق گزارش ها قاسم سلیمانی، فرماندۀ سپاه قدس جمهوی اسلامی نیز برای نظارت بر عملیات در این شهر حضور داشته است؛ که این خود بخشی از روند همکاری های امپریالیسم امریکا و رژیم سرمایه داری جمهوری اسلامی در مسیر بلندمدت دست یافتن به روابط حسنه است که گوشه هایی از آن در انتشار چهارمین نامۀ اخیر اوباما به خامنه ای نشان داده شده بود.

تحرکات اخیر رژیم های سرمایه داری ارتجاعی منطقه، از جمله ترکیه و ایران، به همراه رهبری مماشات جوی کردها (چه در کوبانی و چه اقلیم کردستان عراق) و دخالت های نظامی امپریالیسم ایالات متحده، همان مخاطرات همیشگی پیش روی مبارزات توده ای از پایین در منطقه و تشدید جنگ های فرقه ای و تقویت نیروهای ارتجاعی در غیاب یک آلترناتیو رادیکال است.

به علاوه طبق گزارش های موجود، عبدالله اوجان نیز برای موفقیت روند «مذاکرات صلح» با رژیم ترکیه، ۱۰ ماده پیشنهاد داده است که در بین آن ها آزادی او و نیروهای زندانی مرتبط با «پ ک ک»، و همین طور تغییر قانون اساسی ترکیه با ذکر حقوق کردها و تغییر قوانین انتخابات آمده است.

با توجه به تحولات اخیر، تعدادی از مطالب پیشین به همراه جزوۀ «داعش و مبارزات کوبانی» باز انتشار می یابد.

۶ اسفند ۱۳۹۳

امتیازدهی

لينک کوتاه مطلب:

آرام نوبخت

از بنیان‌گذاران «گرایش بلشویک لنینیست‌های ایران» و ساکن انگلستان.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

8 + 2 =