گزارش سازمان جهانی کار: افزایش بیکاری جهانی جوانان برای نخستین بار در سه سال گذشته
نایلز نیمث / برگردان: آرام نوبخت
شمار جوانان بیکار در ردۀ سنّی ۱۵ تا ۲۴ سال، امسال با نخستین افزایش از سال ۲۰۱۳، به ۷۱ میلیون نفر خواهد رسید. این خبری است که همین هفته «سازمان جهانی کار» با انتشار گزارش سالیانۀ «چشم انداز اجتماعی اشتغال جهانی» اعلام کرد.
بنا به تخمین آژانس کار سازمان ملل ، میزان بیکاری جوانان در سطح جهانی با افزایش نسبت به رقم سال گذشته (۱۲.۹ درصد)، امسال به ۱۳.۱ درصد خواهد رسید و در طول سال ۲۰۱۷ ثابت باقی خواهد ماند.
میزان بیکاری، به تفکیک منطقه، برای جوانان ساکن کشورهای عربی و شمال افریقا بدتر از همه بوده است، به طوری که به ترتیب ۳۰.۶ و ۲۹.۳ درصد در فقر زندگی می کنند. بیش‌ترین تعداد جوانان بیکار، در آسیا یافت می شود؛ جایی که قریب به ۳۳ میلیون نفر درجستجوی شغل، اما ناتوان از یافتن آن هستند.
با گذشت هشت سال از آغاز بحران مالی جهانی و سال‌ها رشد بی‌رمق اقتصادی، شمار فزاینده‌ای از جوانان سراسر جهان محکوم به زندگی در بیکاری و فقر شده اند. حکومت‌های گوشه و کنار جهان، در تقلا برای حلّ بحران اقتصادی و انداختن بار آن به دوش طبقۀ کارگر و فقرا، سیاست‌های ریاضتی خشنی را طی یک دهۀ گذشته به اجرا گذاشته اند.
آهستگی و عقبگرد همه جانبۀ رشد اقتصادی جهان، به ویژه در اقتصادهای نوظهور و درحال توسعه، محرکۀ افزایش بیکاری جوانان بوده است.
رشد اقتصادی جهانی برای ۲۰۱۶، در حال حاضر ۳.۲ درصد تخمین زده می شود، یعنی تقریباً نیم واحد درصد پایین از آن چه اقتصاددانان اواخر سال گذشته پیش بینی می کردند. رشد اقتصادی در کشورهای درحال توسعه تنها ۴.۲ درصد بود، یعنی پایین‌ترین مقدار رشد از سال ۲۰۰۳ به این سو.
در بحبوحۀ رکود بزرگ، اقتصاددان برجسته پیش بینی کرده بودند که اقتصادهای درحال توسعه، به ویژه برزیل و روسیه و هند و چین و آفریقای جنوبی، نقش موتور اقتصادی را برای احیای نظام سرمایه داری جهانی ایفا خواهند کرد.
با این وجود گزارش مذکور، آهستگی پیوسته در اقتصاد چین و رکودهای عمیق تر از انتظار در روسیه و برزیل را مقصر اصلی صعود بیکاری جوانان در جهان معرفی می کند.
گمان می رود که رشد اقتصاد روسیه به دنبال کاهش ۳.۷ درصدی سال ۲۰۱۵ به دنبال سقوط بهای نفت و تحریم‌های اقتصادی امریکا و اتحادیۀ اروپا، امسال ۱.۲ درصد منقبض شود. میزان بیکاری جوانان روسیه به شکل قابل توجهی افزایش یافته و از ۱۳.۹ درصد در ۲۰۱۳ به امسال ۱۵.۵ درصد رسیده است.
برزیل که هم اکنون در میانۀ بدترین بحران اقتصادی از زمان بحران بزرگ دهۀ ۱۹۳۰ است، شاهد افزایش بیکاری جوانان خود به تقریباً ۱۸ درصد بوده است (این رقم سه سال پیش ۱۵.۱ درصد بود).
در همان حال که اقتصاد چین همچنان رسماً رشد را تجربه می کند، اما رشد اقتصادی این دومین اقتصاد بزرگ جهان به طور قابل ملاحظه‌ای آهسته شده است. سهم جوانان چینی که در جستجوی شغل اما ناتوان از یافتن آن هستند، در سه سال اخیر از ۱۱.۸ درصد به ۱۲.۳ درصد افزایش یافته است.
بنا به گزارش «سازمان جهانی کار»، علاوه بر ۷۱ میلیون جوان بیکار، ۱۵۶ میلیون جوان دیگر هستند که شاغل اند، اما هنوز در فقر (ملایم تا شدید) زندگی می کنند. این بدان معنی است که تقریباً ۳۸ درصد جوانان جهان، با وجود برخورداری از کار همچنان برای گذران زندگی در وخیم‌ترین شرایط مبارزه می کنند.
میزان فقر افراد شاغل در آفریقای سیاه وخیم تر از همه است. در این جا ۷۰ درصد جوانانی که کار می کنند، در فقر به سر می برند. جوانان این کشورها برای رفع ابتدایی‌ترین نیازهای زندگی وادار به کار می شوند. اغلب دستمزدهای آن‌ها حتی این هزینه‌ها را هم پوشش نمی دهد.
در آن دسته از کشورهایی که سازمان ملل، «توسعه یافته» می نامد (شامل اتحادیۀ اروپا، امریکا، کانادا، استرالیا و ژاپن)، جوانان بین سنین ۱۵ و ۲۴ سال اکنون جایگزین سالمندان به عنوان آسیب پذیرترین گروه در برابر فقر شده اند.
طبق گزارش «سازمان جهانی کار»، ۱۲.۹ درصد از کارگران جوان اتحادیۀ اروپا با ریسک بالای فقر رو به رو هستند؛ به این معنی که آن‌ها کم تر از ۶۰ درصد متوسط درآمد را کسب می کنند. میزان فقر برای کارگران جوان اتحادیۀ اروپا از یک کشور به کشوری دیگر به طور قابل توجهی متغیر است (از ۵ درصد در جمهوری چک تا ۳۵ درصد در رومانی).
جوانان کشورهای اتحادیۀ اروپا به طور فزاینده‌ای وادار به کار در مشاغل پاره وقتی شده اند که دستمزدهای پایین تری پرداخت می کنند و فاقد مزایای کار تمام وقت سنتی هستند. همین امر منجر به میزان بالاتر فقر شده است. اشتغال جوانان به خصوص در آن دسته کشورهایی بسیار شکننده و ناچیز بوده است که از سال ۲۰۰۸ به این سو در معرض رژیم‌های ریاضتی وحشیانه و ضدّ کارگری اتحادیۀ اروپا و صندوق بین المللی پول قرار گرفته اند: از جمله یونان و اسپانیا و ایتالیا و پرتغال.
نسبت جوانانی که به دلیل ناتوانی از یافتن یک شغل تمام وقت وادار به پذیرش اشتغال موقت شده اند، در پرتغال و یونان و لهستان و ایتالیا به بیش از ۵۰ درصد رسیده است. مشاغل پاره وقت غیراختیاری، ۷۰ درصد کلّ اشتغال پاره وقت را در ایتالیا و حدوداً ۶۰ درصد آن را در یونان و اسپانیا شکل می داده اند.
«سازمان جهانی کار» میزان بیکاری جوانان امریکا را ۱.۲ درصد برآورد می کند که نسبت به سال پیش افزایش نشان می دهد. این گزارش همچنین نشان می داد که شمار قابل توجهی از امریکایی‌های جوان، نه مشغول تحصیل هستند و نه کارآموزی؛ تقریباٌ ۲۰ درصد از جوانان بین سنین ۲۵ و ۲۹ سال در این مقوله جای می گیرند.
دشواری‌های پیش روی کارگران جوان امریکا، خود را در افزایش سهم جوانانی منعکس می کند که با والدین خویش زندگی می کنند. گزارش «مرکز تحقیقات پیو» که اوایل امسال منتشر شد، نشان می داد که برای نخستین بار در تاریخ امریکای مدرن، امکان این که جوانان ردۀ سنی ۱۸ تا ۳۴ سال با والدین خود- و نه شریک یا همسر- زندگی کنند، بالاتر است.
هرچند گزارش «سازمان جهانی کار» نشان می دهد که شرایط زندگی کارگران جوان از کشوری به کشور دیگر متغیر است (چه در آفریقای سیاه زندگی و کار کنند و چه در روسیه یا امریکا)، اما آن‌ها با یک دشمن مشترک در نظام سرمایه داری مواجه هستند.
بدون مبارزۀ متحد طبقۀ کارگر فارغ از اختلافات سنّی و مرزهای بین المللی برای سرنگونی سرمایه داری و بازسازماندهی جامعه به منظور رفع نیازهای انسانی و نه منافع سود خصوصی، هیچ پایانی برای فلاکت و فقر و اشتغال ناچیز تحمیلی به کارگران جوان سراسر جهان متصور نیست.
۲۷ اوت ۲۰۱۶